Γενική αξιολόγηση

            Κάνοντας απολογισμό του προγράμματος από το σχεδιασμό του μέχρι και τις φάσεις διεξαγωγής του, θα μπορούσαμε να πούμε ότι άρεσε πολύ στα νήπια. Η έννοια του φυσικού περιβάλλοντος και ιδιαίτερα η ενασχόληση με το νερό τους αρέσει καθώς προσφέρεται για διεξοδική μελέτη και πειραματισμό. Το ποτάμι είναι ένα θέμα που συνδυάζει πολλές δραστηριότητες, συνδέεται και εμπλέκει όλες τις επιστήμες (βιολογία, γεωγραφία, αρχιτεκτονική, ιστορία, αρχαιολογία, φυσικές επιστήμες, μαθηματικά, γλώσσα, λογοτεχνία, τέχνες, οικολογία, κοινωνική και πολιτιστική αγωγή κ.λ.π.). Βοηθά τα παιδιά να ανακαλύψουν και να δομήσουν τις γνώσεις σαν σύνολο, ενοποιημένα, να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο που τα περιβάλλει , να γνωρίσουν και να σεβαστούν τον τόπο τους. Χρησιμοποιούν και αξιοποιούν τις αισθήσεις τους, γίνονται ενεργά μέλη της κοινωνίας μέσα στην οποία ζουν. Αποκτούν δεξιότητες, γίνονται πιο κοινωνικά μέλη καθώς επισκέπτονται διάφορους φορείς έξω από το χώρο της τάξης, προκειμένου να συλλέξουν πληροφορίες, να παρατηρήσουν, να συγκρίνουν, να επαληθεύσουν ή διαψεύσουν ήδη υπάρχουσες γνώσεις, να επιλύσουν απορίες. Ανέλαβαν αρμοδιότητες, πρωτοβουλίες και ενεργό δράση. Έγιναν πιο ερευνητικά, ανέπτυξαν κριτική σκέψη και ικανότητα, ανάλογα το καθένα με την ηλικία του, αλλά και το επίπεδο ανάπτυξής του.

            Τα παιχνίδια που σχεδιάστηκαν για να αφομοιώσουν καλύτερα τους τρόπους χρήσης των νερών του, αλλά και την πορεία του ποταμού ήταν κατάλληλα και αποτελεσματικά, ώστε να εμπεδωθούν οι γνώσεις και να γνωρίσουν, να σεβαστούν και να αξιοποιήσουν την ιστορία του τόπου τους, με ευχάριστο τρόπο. Γι’  αυτό άλλωστε ζητούσαν την επανάληψή τους μέσα στην τάξη. Τους ενθουσίασαν, γεγονός που αποδεικνύεται από τις δηλώσεις τους: «Κυρία, έφερες τα παιχνίδια; Θέλουμε να παίξουμε!» «Είχες υποσχεθεί να τα φέρεις!».

Οι φωτογραφίες, οι επισκέψεις, η μαγνητοφώνηση ήχων, αλλά και των δικών τους φωνών και η ακρόασή τους, οι κατασκευές, η μουσική, η δραματοποίηση, τα βιβλία, τα ποιήματα, η κίνηση ήταν μερικές από τις αγαπημένες δραστηριότητες των παιδιών. Άλλαξαν νοοτροπία και στάση ζωής, συνήθειες, καθώς έμαθαν να ρίχνουν τα σκουπίδια τους στα καλαθάκια και όχι κάτω στην τάξη, ή στην αυλή του σχολείου, ή στο ποτάμι. Με προθυμία πρότειναν να πάμε να μαζέψουμε με γάντια, μάσκες, σακούλες όλα τα απορρίμματα που υπήρχαν στις όχθες του ποταμού. Με τον τρόπο αυτό έδωσαν το παράδειγμα και στους άλλους να αποκτήσουν καλές συνήθειες, προκειμένου να σεβαστούν και να προστατέψουν το περιβάλλον.

Το αγαπημένο τους θέμα για συζήτηση ήταν τα ζώα και τα φυτά. Έκαναν τις δικές τους προβλέψεις και εκτιμήσεις για το ποιο ζώο είναι πιο δυνατό που νικάει και τρώει τα άλλα ζώα. Επήλθαν αλλαγές τόσο στο γνωστικό επίπεδο των νηπίων, όσο και στις στάσεις και στις συμπεριφορές που υιοθέτησαν στο σχολείο και στο σπίτι για την προστασία του περιβάλλοντος. Επομένως, αν και ορισμένα σημεία του ποταμού δεν είναι προσβάσιμα για έρευνα, οι επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν με τη συνεργασία των γονέων – εκτός ωραρίου σχολείου – ήταν αρκετές για την μελέτη καθώς και οι φωτογραφίες, οι κάρτες, τα περιοδικά, τα βιβλία, η βιντεοκασέτα του Λούσιου. Όλα αυτά έδωσαν στα νήπια μια σφαιρική εικόνα του πλούτου του φαραγγιού.                

Από το συγκεκριμένο πρόγραμμα ωφελήθηκα και απέκτησα και εγώ εμπειρίες ως εκπαιδευτικός. Με την επιτόπια έρευνα γνώρισα καλύτερα το φυσικό περιβάλλον του ποταμού, ώστε να σχεδιάσω και να μεταδώσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αγάπη για το φυσικό πλούτο του στους μικρούς μαθητές μου. Ενεργοποιήθηκα και δραστηριοποιήθηκα και εγώ, γνώρισα τη φύση, την ιστορία του τόπου, τα μοναστήρια, το κρυφό σχολειό, την πλούσια  χλωρίδα και πανίδα του τόπου. Θαύμασα και αποθανάτισα την άγρια ομορφιά του τοπίου του φαραγγιού. Διασκέδασα κάνοντας πεζοπορία στα μονοπάτια του Λούσιου. Ήταν μια μοναδική εμπειρία και για εμένα. 

Τέλος, το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί μια περίτρανη απόδειξη για το νέο ρόλο του σχολείου – και ιδιαίτερα του νηπιαγωγείου – μέσα στη σύγχρονη κοινωνία. Ως γνωστόν σκοπός των τελευταίων εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι η αμοιβαία συνεργασία σχολείου και κοινωνίας. Τον σκοπό αυτό ακριβώς πέτυχε το συγκεκριμένο πρόγραμμα, καθώς μετάβαλε το νηπιαγωγείο από απλό χώρο φύλαξης σε πραγματικό εργαστήρι, όπου η μάθηση ήταν αποτέλεσμα της διαρκούς δραστηριοποίησης των ίδιων των νηπίων, ανάλογα κάθε φορά με το επίπεδο ανάπτυξής τους, τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντά τους. Το σχολείο εγκατέλειψε τη σχολική αίθουσα, όποτε αυτό κρίθηκε σκόπιμο, και ανοίχθηκε προς την κοινωνία με τις επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν. Με τον τρόπο αυτό προετοίμασε και τους μαθητές για τους ρόλους που θα κληθούν να αναλάβουν στο εγγύς και απώτερο μέλλον.