Φάσεις εξέλιξης του περιβαλλοντικού προγράμματος
Αναλυτικά

           Στην Α΄ φάση του προγράμματος τίθεται το ερώτημα  Τι είναι ο Λούσιος  ποταμός. Δίνονται απαντήσεις και στα ακόλουθα ερωτήματα: Τι είναι ποταμός, πηγές, κοίτη, εκβολές, παραπόταμοι, ρυάκια,  όχθες; Γιατί ονομάζεται ο ποταμός  του χωριού μας Λούσιος; Πού βρίσκεται; Σε ποια τοποθεσία;

             Με τη συλλογή φωτογραφικού υλικού, εικόνων, βιβλίων, περιοδικών, τουριστικών οδηγών, την παρουσίασή τους μέσα στην τάξη, τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναζητήσουν εικόνες σχετικές με τον ποταμό. Με την παρατήρηση ενός χάρτη μπορούμε να εντοπίσουμε την πορεία του ποταμού, το φαράγγι του, τις χαράδρες, τις όχθες και τις πηγές του. Ανάλογα με τις υπάρχουσες καιρικές συνθήκες αλλά και τις δυνατότητες πρόσβασης σχεδιάζουμε και αποφασίζουμε την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών εκδρομών στα μονοπάτια του Λούσιου, στη Δημητσάνα. Με τη χρήση φωτογραφικής μηχανής μπορούμε να φωτογραφίσουμε το ποτάμι, το τοπίο του και τις τέσσερις εποχές. Τα νήπια προτείνουν ιδέες και δραστηριότητες, κάνουν σκέψεις, προετοιμάζονται και προγραμματίζουν την υλοποίησή τους.

            Στην Β΄ φάση του προγράμματος, η ομάδα του Νηπιαγωγείου αρχίζει να δρα. Δραστηριοποιείται με κάθε δυνατό μέσο και τρόπο προκειμένου να υλοποιήσει τις αρχικές ιδέες και σκέψεις. Ξεκινάει την διαδικασία εξερεύνησης του φυσικού-φυτικού αλλά και ζωικού- περιβάλλοντος του Λούσιου ποταμού. Περπατώντας στα μονοπάτια του, με τη χρήση φωτογραφικής μηχανής και κασετοφώνου εντοπίζει, παρατηρεί και καταγράφει προσεκτικά τα φυτά, τα δέντρα, και τα ζώα που περιστοιχίζουν το φυσικό περιβάλλον του Λούσιου ποταμού. Τα νήπια, συλλέγουν πληροφορίες από το Μουσείο Υδροκίνησης αλλά και από περιγραφές και διηγήσεις παππούδων και γιαγιάδων για τα ζώα που έβρισκαν παλαιότερα αλλά και σήμερα καταφύγιο στην πυκνή βλάστηση του ποταμού. (αγριογούρουνα, αλεπούδες, πουλιά, βατράχια, ψάρια κ.α.). Επιλύουν απορίες και αποκτούν γνώσεις σχετικές με τη χλωρίδα και την πανίδα του ποταμού, με τα είδη που τείνουν να εξαφανιστούν αλλά και τους λόγους που συνέτειναν στην εξαφάνισή τους. Παρατηρούν τα νερά του Λούσιου αν είναι πολλά ή λίγα. Αναρωτιόμαστε γιατί. Παράλληλα, συλλέγουν με προσοχή δείγματα φύλλων, φυτών, λουλουδιών που φυτρώνουν και αναπτύσσονται στο ποτάμι αλλά και πέτρες σε διάφορα χρώματα, σχήματα και μεγέθη για να εμπλουτίσουν την γωνιά της φυσικής ζωής και για να τα παρατηρήσουν καλύτερα, στο χώρο της τάξης με τη βοήθεια μεγεθυντικών φακών.

            Στην  Γ΄ φάση του προγράμματος, αναζητάμε γνώσεις σχετικές με την ιστορία του Λούσιου ποταμού. Ψάχνουμε πηγές που αναφέρουν χρονολογικά και ιστορικά την ύπαρξη του Λούσιου ποταμού καθώς και εικόνες αλλά και χάρτες που μας πληροφορούν για τον σχηματισμό του, τις πηγές του, τις όχθες, τις χαράδρες και το φαράγγι του. Αναζητάμε στο σπίτι, στο σχολείο, στη βιβλιοθήκη βιβλία, εγκυκλοπαίδειες σχετικές με το Λούσιο. Κρατάμε τις πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν περισσότερο και τις μεταφέρουμε στην τάξη. Κατασκευάζουμε το δικό μας χάρτη που δείχνει τον τρόπο που σχηματίστηκε ο ποταμός με την πάροδο των χρόνων. Συγχρόνως, ζητάμε τη βοήθεια συγγενών, φίλων, παππούδων, γιαγιάδων για να μας διηγηθούν και να μας περιγράψουν , εξηγήσουν τη χρησιμότητα του ποταμού, την αξιοποίηση των νερών του, παλαιότερα και σήμερα. Συγκρίνουμε τις διαφορετικές χρήσεις των νερών του ποταμού στο παρελθόν και το παρόν, προτείνουμε εναλλακτικές χρήσεις για το μέλλον. Γίνεται αναφορά και επίσκεψη στο Μουσείο Υδροκίνησης.

            Στην Δ΄ φάση του προγράμματος, η ομάδα του νηπιαγωγείου προσπαθεί να περιγράψει, να εξωτερικεύσει με κάθε δυνατό τρόπο τα συναισθήματα που νιώθει όταν αντικρίζει τη θέα του Λούσιου ποταμού, το φυσικό κάλλος του τοπίου του με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα και τις τέσσερις εποχές του χρόνου. Με τη βοήθεια της γλώσσας, εκφράζουν λεκτικά τα νήπια πώς νιώθουν όταν αντικρίζουν τα νερά του ποταμού, τους ενδεχόμενους φόβους τους όταν πέφτουν με ορμή και έχει κακοκαιρία. Με δραστηριότητες αισθητικού τομέα (ζωγραφική, πλαστική, μουσική, κατασκευές, δραματοποίηση κ.α.) παρωθούνται να εξωτερικεύσουν τα ποικίλα συναισθήματα που δημιουργούν οι ήχοι και τα οπτικά ερεθίσματα του ποταμού στα νήπια, ανάλογα με τις εποχές και τις καιρικές συνθήκες. Επιλύουν τυχόν απορίες σχετικά με τη ροή του νερού του ποταμού αλλά και με την αλλαγή του περιβάλλοντος και τις μεταβολές στην υφή των νερών ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν την κάθε εποχή.( κρύα νερά το φθινόπωρο, την άνοιξη, το καλοκαίρι, παγωμένα τον χειμώνα.).

            Στην Ε΄ φάση του προγράμματος, ανακαλύπτουμε όλα τα θρησκευτικά, βυζαντινά, ιστορικά μνημεία που βρίσκονται στη χαράδρα του ποταμού. Ανακαλύπτουμε το γεγονός ότι ο μοναχισμός στην περιοχή εμφανίζεται κατά τον 8^ο αιώνα. Βρίσκουμε και επισκεπτόμαστε όλες τις μονές και τα παρεκκλήσια που είναι χτισμένα στους απόκρημνους βράχους της χαράδρας , είναι προσβάσιμα και διασώζονται σήμερα: τη Μονή Φιλοσόφου, Προδρόμου, Αιμυαλών, Καλαμίου. Συναντάμε τους μοναχούς, συζητάμε μαζί τους και επιλύουμε τυχόν απορίες: π.χ. πόσοι μοναχοί κατοικούν στη μονή; Πώς και γιατί έχτισαν τα μοναστήρια  οι μοναχοί στη χαράδρα του Λούσιου; Τι τοιχογραφίες υπάρχουν; Πώς τις έφτιαξαν; Γίνεται αναφορά στην αρχιτεκτονική τους.

            Στην ΣΤ΄ και τελευταία φάση του προγράμματος, αφού έχουν εξερευνήσει τα νήπια στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τους όλο το πλούσιο οικολογικό σύστημα του Λούσιου ποταμού, παρατηρούν και εξερευνούν το αν είναι καθαρό ή όχι το φυσικό του περιβάλλον. Αφού έχουν ήδη πληροφορηθεί για όλα τα αξιόλογα στοιχεία που συνθέτουν το φυσικό του περιβάλλον, αφού έχουν γνωρίσει τον φυτικό και ζωικό πλούτο που διαθέτει, αρχίζουν να συνειδητοποιούν την ανάγκη προστασίας του ποταμού από ποικίλους εξωτερικούς παράγοντες, φωτιές ή απορρίμματα κάθε λογής. 

Παρατηρούν τα απορρίμματα που από τα νερά των βροχών έχουν παρασυρθεί και έχουν φθάσει στις όχθες του ποταμού. Προτείνουν λύσεις και αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τον καθαρισμό των νερών. Γενικότερα, παίρνουν αποφάσεις και μέτρα για την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος του Λούσιου ποταμού και τα ανακοινώνουν στους μεγάλους. Ζητούν τη συνεργασία τους, για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας , για τη συνέχιση της ζωής στο πλούσιο οικοσύστημα του Λούσιου.